Sportblessures (1/3): Wat zijn de oorzaken?

Blessures, iedere sporter zal het ongetwijfeld wel eens meegemaakt hebben; ben je net lekker aan het trainen, komt die wedstrijd eraan en dan krijg je last. Je denkt bij jezelf ‘o het valt wel mee.’ Maar voor je het weet is het pijntje, wat in eerst instantie zo onschuldig leek een blessure geworden. Weg vorm, weg wedstrijd en verplicht rustig aandoen. Niet echt iets waar je blij van wordt…

Hoewel sporten gezond is, is vaak en veel sporten ook een zware belasting voor het lichaam. Zeker een sport als hardlopen, kan zorgen voor diversen klachten aan het lichaam. Variërend van spierpijn, tot chronische klachten.

In dit artikel leg ik uit wat voor blessures er zijn, en wat de oorzaken hiervan zijn. In een volgend artikel behandel ik de meest voorkomende hardloopblessures. In het laatste artikel geef ik tips over hoe je blessures kunt voorkomen, en hoe je onderscheidt maakt tussen ‘een pijntje’ en klachten die leiden tot blessures.

2 verschillende soorten blessures

Niet iedere blessure is hetzelfde. Je hebt zogenaamde overbelastingblessures, binnen het hardlopen en andere cyclische sporten (wielrennen, zwemmen, roeien, schaatsen – en andere sporten met repetitieve bewegingen) zijn dit de meest voorkomende blessures.

Sporten waarbij veel fysiek contact is, zoals voetbal, (ijs)hockey, basketbal etc. hebben vaker te maken met acute blessures. Dit zijn blessures die ontstaan door fysiek contact, vallen, of een plotselinge (te) hoge belasting etc.

Doordat overbelastingblessures niet zomaar uit het niets ontstaan, zijn dit de blessures die het meest voorkomen kunnen worden. In dit artikel zal daarom de verdere nadruk liggen op het ontstaan van deze blessures.

Overbelastingblessures: de blessure driehoek

Overbelastingblessures, in tegenstelling tot acute blessures ontstaan niet zomaar uit het niets. En ook niet iedere blessure heeft dezelfde achtergrond. Natuurlijk zijn er tal van factoren die kunnen leiden tot het ontstaan van blessures. Dit begint dan vaak bij een pijntje, of een klacht en hoeft lang niet altijd te leiden tot een blessure – mits er op tijd iets mee gedaan wordt.

Er zijn drie (belangrijke) factoren die zorgen voor het ontstaan overbelastingblessures zijn:

• Misalignment
• Spier disbalans (muscle imbalances)
• Overtraining

Misalignment

Misalignment kan het beste vertaald worden als scheefstand. Dit kan de oorzaak zijn van (aangeboren) afwijkingen, een verkeerd bewegingspatroon, trauma’s en (eerder) opgelopen blessures.

Een ongeluk (trauma) of blessure kan er voor zorgen dat bindweefsel (connective tissu) dat (o.a.) de wervelkolom bij elkaar houdt, beschadigt raakt. Na verloop van tijd kan dit leiden tot scheefstand, en degeneratie (vermindering van functie). Als hier niks aan gedaan wordt, dan wordt de scheefstand alleen maar erger.

Onder misalingmenet verstaan we ook verkorte en/of verzwakte spieren. Dit kan bijvoorbeeld het gevolg zijn van een verkeerd bewegingspatroon, of een zittend beroep. Dit heeft tot gevolg dat bepaalde delen van het lichaam scheef gaan staan (bekken, schouders). Hierdoor moeten andere antagonistische spiergroepen de functie van de verzwakte/verkorte spieren overnemen. Met als gevolg een verhoogde belasting op deze spiergroepen wat kan leiden tot klachten (stijfheid, pijn en verlies van functie)

Overtraining

Overtraining is een fenomeen waarbij je een lange termijn daling hebt in je prestaties. Overtraining komt voor als gevolg van een verstoorde balans tussen de trainings- en non- training stressoren.

Overtraining komt niet alleen voor bij topsporters, maar ook bij mensen die in te korte tijd hun trainingsbelasting te veel opbouwen.

Een aantal kenmerken van overtraining zijn:

• Daling in prestatievermogen
• Verhoogde rusthartslag
• Geen motivatie om te trainen
• Snel(ler) vermoeid zijn
• Verlaagde immuniteit – toegenomen kans op ziekte en infecties
• Afgenomen eetlust
• Langer durend herstel tijdens en na inspanning
• Stijfheid

Doordat het lichaam niet goed uitgerust is, zorgt overtraining voor een grotere inspanning op het lichaam. Bij overtraining worden vaak signalen van het lichaam genegeerd. Door dan door te blijven trainen, kom je in een vicieuze cirkel – wat tot gevolg heeft dat het lichaam gaat protesteren (zie lijst hierboven). Wat de kans op blessures duidelijk doet toenemen.

Spier disbalans

Het functioneren en bewegen van het menselijk lichaam vereist een balans tussen de spierlengte en spiersterkte tussen tegengestelde spieren rond een gewricht. Een normale hoeveelheid tegenkracht tussen de agonistische spieren (buigende spieren die beweging veroorzaken) en antagonistische spieren (strekkende spieren die tegen de beweging van de agonistische spier inwerkt) is nodig om het bot in het midden van het gewricht te houden.

Spier disbalansen (muscle imbalances) ontstaan wanneer de tegengestelde spier te zwak of te stijf is. Hierdoor geeft de spier niet de juiste hoeveelheid kracht die nodig is om het gewricht stabiel te houden.

De instabiliteit kan leiden tot een verkeerde houding, waarbij disfunctionele bewegingen (kunnen) leiden tot overbelasting van bepaalde spieren waardoor deze vatbaarder zijn voor blessures.

Andere factoren

Naast de bovengenoemde factoren (misalignment, overtraining en spier disbalans), zijn er natuurlijk meerdere oorzaken die kunnen leiden tot blessures. Denk bijvoorbeeld aan een verkeerde techniek/houding, vermoeidheid, overbelasting, niet goed opgewarmd zijn, stijfheid, stress, overgewicht etc. Vaak leidt een combinatie van deze factoren dan tot pijntjes, bij het negeren van klachten kan dit uiteindelijk leiden tot blessures.

In het volgende blog: hardloopblessures, wat zijn de meest voorkomende hardloopblessures, wat zijn de kenmerken en hoe kan je deze het beste behandelen?